Trong lòng Giáo hội Công giáo và thành Roma cổ kính, có một hình ảnh thánh thiêng được người dân yêu mến và tôn kính suốt nhiều thế kỷ: Đức Mẹ Phần Rỗi của Dân Thành Roma (Salus Populi Romani). Bức ảnh linh thiêng này không chỉ là một kiệt tác nghệ thuật, mà còn là biểu tượng sống động của niềm hy vọng, sự bảo trợ và lời cầu bầu của Đức Trinh Nữ Maria dành cho con cái mình – đặc biệt trong những thời khắc đen tối của lịch sử.

Bức ảnh Salus Populi Romani hiện được lưu giữ và tôn kính tại nhà nguyện Borghese, trong Vương cung thánh đường Đức Bà Cả (Santa Maria Maggiore), một trong bốn đại vương cung thánh đường tại Rôma. Theo truyền thống, bức ảnh được Thánh sử Luca vẽ trên một tấm gỗ lấy từ bàn ăn của Thánh Gia – tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng bức ảnh có thể có nguồn gốc từ thế kỷ thứ 5–6, thuộc phong cách nghệ thuật Byzantine.

Trong nhiều thế kỷ, bức ảnh đã được rước kiệu qua các con đường ở Roma vào thời điểm dịch bệnh, chiến tranh và thiên tai, như một lời kêu xin Đức Mẹ cứu giúp dân thành. Tên gọi “Phần Rỗi của Dân Thành Roma” bắt nguồn từ những lần can thiệp được tin là nhờ lời chuyển cầu của Mẹ, giúp thành phố tránh khỏi tai ương.

Bức ảnh mang đậm phong cách Byzantine, với hình thức trang nghiêm, biểu cảm tĩnh lặng nhưng đầy uy nghi. Đức Mẹ được thể hiện với khuôn mặt tròn, đôi mắt to sâu thẳm, mặc áo choàng xanh thẫm, đầu đội vương miện. Trên tay Mẹ là Chúa Hài Nhi Giêsu, đang cầm một quyển sách – biểu tượng của Lời Chúa. Hai khuôn mặt Mẹ và Con đầy vẻ nhân từ và an ủi, như thể đang nhìn thẳng vào từng tín hữu đang cầu nguyện.

Điểm đặc biệt là ánh mắt Đức Mẹ không đắm đuối vào Hài Nhi, mà hướng ra ngoài – như muốn nói rằng Mẹ luôn để mắt đến từng người con của mình.

Qua các thời đại, các vị giáo hoàng, hồng y và giáo dân đều tin tưởng vào quyền năng chuyển cầu của Đức Mẹ qua bức ảnh này. Nhiều vị giáo hoàng như Grêgôriô Cả, Piô V, Gioan Phaolô II, và Giáo hoàng Phanxicô đều có mối liên kết thiêng liêng đặc biệt với Salus Populi Romani. Đức Phanxicô thường đến cầu nguyện trước bức ảnh mỗi khi chuẩn bị đi công du, hoặc khi thế giới trải qua những khủng hoảng lớn, như đại dịch COVID-19.

Bức ảnh cũng thường được rước kiệu trong các buổi lễ trọng đại, nhất là trong những dịp cầu xin lòng thương xót và bình an cho thế giới.

Salus Populi Romani không chỉ là một hình ảnh nghệ thuật cổ xưa, mà còn là một biểu tượng thần học sâu sắc về vai trò của Đức Maria trong mầu nhiệm cứu độ. Tên gọi “Phần Rỗi” không nhằm thay thế vai trò của Đức Kitô – Đấng Cứu Độ duy nhất – nhưng tôn vinh Đức Mẹ như là Đấng cầu thay, người Mẹ đầy quyền năng luôn chăm sóc đàn con yếu đuối.

Khi ngắm nhìn bức ảnh, người tín hữu được mời gọi phó thác, tin tưởng và chạy đến với Đức Mẹ trong mọi hoàn cảnh. Mẹ là nguồn an ủi, là cánh cửa mở ra cho lòng thương xót Chúa tuôn tràn vào cuộc đời.

Từ nhiều thế kỷ qua, Đức Mẹ Phần Rỗi của Dân Thành Roma vẫn là điểm tựa vững chắc cho bao thế hệ tín hữu. Bức ảnh không chỉ gợi nhắc về một quá khứ giàu đức tin, mà còn tiếp tục là lời mời gọi hiện tại: hãy đến với Mẹ, để tìm thấy ánh sáng giữa bóng tối và hy vọng giữa những thử thách cuộc đời. Đức Maria – dưới tước hiệu Salus Populi Romani – mãi là người Mẹ đồng hành và chở che đoàn con trong cuộc hành trình trần thế hướng về Thiên đàng.

Đức Giáo hoàng Phanxicô đã đến cầu nguyện với Đức Mẹ suốt triều đại của mình 126 lần, và chiều ngày 26 tháng 4 năm 2026, ngài đã trở về đây để an nghỉ trong vòng tay yêu thương của Đức Mẹ.

Sưu tầm & biên soạn